અનિલ જોશી આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્યના કવિ

Jidiya Sanjay ,create a blog

અનિલ જોશી આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્યના કવિ

પૂરું નામ : અનિલ રમાનાથ જોશી

જન્મ : ૨૮ જુલાઈ ૧૯૪૦ (ગોંડલ)

પિતાનું નામ : રમાનાથ જોશી

માતાનું નામ : તારાબહેન

વ્યવસાય/પ્રવૃતિ : કવિ ,નિબંધકાર

અભ્યાસ : એમ.એ.

સમયગાળો : આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્ય

અનિલ જોશીનું જીવનદર્શન :

તેમનો જન્મ રાજકોટ જિલ્લાના ગોંડલમાં થયો હતો.

તેમણે પ્રા.શિક્ષણ ગોંડલ અને મા.શિક્ષણ મોરબીમાં લીધું હતું.

તેમણે ઈ.સ.૧૯૬૪માં એચ.કે.આર્ટ્સ કોલેજ,એમદાવાદથી ગુજરાતી અને સંસ્કૃત વિષયો સાથે બી.એ.ની પદવી મેળવી હતી.

તેમણે ઈ.સ.૧૯૬૨ થી ૧૯૬૯ દરમિયાન હીંમતનગર અને અમરેલીમાં શિક્ષક તરીકે ફરજ બજાવી હતી.

આ ઉપરાંત તેઓ ૧૯૭૧ થી ૧૯૭૬ સુધી ‘કોમર્સ’ સામયિકના તંત્રી રહી ચૂક્યા છે.

ઈ.સ.૧૯૭૬ -૧૯૭૭ દરમિયાન ‘પરિચય’ ટ્રસ્ટમાં સહસંપાદક પણ હતા.

આ ઉપરાંત તેઓએ ઈ.સ. ૧૯૭૭ થી મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં લેંગ્વેજ ડેવલપમેંટ પ્રોજેકટમાં ગુજરાતી ભાષાના મુખ્ય સલાહકાર તરીકે ફરજ બજાવી છે.

અનિલ જોશીનું સાહિત્યસર્જન :

તેમના સવાર ,સાંજ ,સૂકી જુદાઈની ડાળ,વાલમનો હરિયાળો કોલ ,લે બોલ!,મોસમનું ટાણું , વાયરાની સીમ,

બરફના પંખી , ખાલી શકુંતલાની આંગળી, કન્યા વિદાય વગેરે ગીતો ખૂબ જ પ્રસિદ્ધ પામ્યા છે.

ગેસ ચેમ્બર જેવી દીર્ધ અછાંદસ રચનાઓ અને હોઊ તથા સતત જેવી ગઝલો જાણીતી કાવ્યરચનાઓ છે.

શબ્દની પસંદગી અને લયનું સંયોજન એ બે તેમની ગીતકવિતામાં તરત આગળ તરી આવે છે.

ઈ.સ. ૧૯૯૦માં તેમને ‘સ્ટેચ્યું’ નિબંધસંગ્રહ માટે ‘સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર’ પ્રાપ્ત થયો હતો.

કાવ્યસંગ્રહો :

(૧) કદાચ (૧૯૭૦)

(૨) અમે બરફના પંખી (૧૯૮૧)

(૩) પાણીમાં ગાંઠ પડી ગઈ (૨૦૧૨)

નિબંધસંગ્રહો :

(૧) સ્ટેચ્યું (૧૯૮૮)

(૨) બૉલપેન

(૩) બારીને પડદાનું કફન

(૪)કાગડો ધોળા દિવસનું અંધારું છે

(૫) જળની જન્મોત્રી

(૬)પવનની વ્યાસપીઠે (૧૯૮૮-લલિત નિબંધસંગ્રહ)

અનિલ જોશીની કેટલીક જાણીતી કાવ્યપંક્તિઓ:

“અમે બરફના પંખી રે ભાઈ ટહુકે ટહુકે પિગળ્યા’’

“સમી સાંજનો ઢોલ ઢ્બુકતો જાન ઉઘલતી મ્હાલે ,

કેસરિયાળો સાફો ઘરનું ફળિયું લઈને ચાલે”

અનિલ જોશીના કાવ્યનો આસ્વાદ :

કન્યાવિદાય

સમી સાંજનો ઢોલ ઢ્બૂકતો ,જાન ઉઘલતી મ્હાલે;

કેસરિયાળો સાફો ઘરનું ,ફળિયું લઈને ચાલે.

                     ----------અનિલ જોશી.

અનિલ જોશી ગુજરાતી કવિનો પરિચયનો વિડિયો આપ નિહાળી શકો છો :